Lo xa

Đời chẳng có chuyện tự dưng mà “lo xa” được. Tôi hồi trẻ, lo cái trước mắt, chạy theo deadline, tiền nhà. Xong rồi đời nó quật cho vài cú, mọi thứ tính toán tỉ mỉ tan như bọt nước. Lúc đó mới ngồi lại, thở dài, nghĩ phải nhìn xa hơn một chút, cẩn thận hơn. Cứ thế, sửa sai, xây lại, mỗi lần thêm chút kinh nghiệm, hy vọng lần này nó ổn. Rồi cũng tạm ổn, nhìn lại thấy cái này sửa được, cái kia áp dụng được. Thế là thành “lo xa”, chẳng phải bẩm sinh gì đâu.

Cũng chẳng có chuyện tự nhiên khiêm tốn, sống kiểu “bất cần”. Hồi xốc nổi, có lúc tưởng mình giỏi, thành công chút là mắt đã liếc ngang, thấy người khác “kém” mình. Rồi đời nó dập cho tơi tả, ngã đau, mới nhớ câu người ta nói: “Tử tế khi đi lên, vì đi xuống kiểu gì cũng gặp lại người.” Câu đó giờ như khắc vào đầu.

Lời khuyên thì nghe nhiều, ai nói cũng hay, nhưng phần lớn bỏ ngoài tai. Tại sao? Vì chưa tới lúc, chưa vào hoàn cảnh. Phải tự mình vấp, tự mình ngã, tự mình thấy cái sai nó hiện ra trước mắt, mới thấm. Mỗi người, mỗi hoàn cảnh, cảm nhận một kiểu. Nhưng đời lạ lắm, hôm nay thế này, mai vị thế đổi, con người cũng đổi. Thành ra phải có lúc ngồi yên, đối diện với chính mình. Nhìn lại cái được, cái mất, tự hỏi mình đang đi đâu. Mà thời buổi này, ai rảnh để nghĩ? Ngồi xuống đối mặt với cái đầu rối bời của mình thôi, nhiều khi đã thấy sợ. Thiền, bảo dễ là nói dối.

Cứ ngã nhiều, sửa nhiều, mới thành cái gọi là “tu”. Không phải tu kiểu cao siêu, mà là rèn mình, từng ngày, qua từng cú vấp. Không gặp việc, không đối diện với người, không ngã, không thua, không biết mình, không quan tâm tới người khác, thì mọi đạo lý chỉ là chuyện để ngồi cà phê tán gẫu, tệ hơn là thành trò cười. Mà hễ đạo lý bị mang ra làm trò cười, thì bạn biết rồi đấy – chẳng ai coi nó nghiêm túc nữa.